Patron
Stanisław Wyspiański
Ur. 15 I 1869 w Krakowie, zm. 28 XI 1907 w Krakowie. Malarz, dramatopisarz, poeta, inscenizator, reformator teatru.
- 1884-1897 studia: historia sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz malarstwo w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie
- 1891-1894 studia malarskie w Paryżu
- 1897-1905 witraże do kościoła Franciszkanów w Krakowie
- 1898 dramat Warszawianka
- 1901 dramat Wesele
- 1903 dramat Wyzwolenie
- 1904 dramat Noc listopadowa
Dzieciństwo 1869 - 1879
Dramatopisarz, poeta, inscenizator, malarz, grafik, scenograf, twórca nowoczesnego teatru polskiego. Urodził się 15 stycznia 1869 w Krakowie, umarł w tym samym mieście 28 listopada 1907. Matka Maria z Rogowskich zmarła w 1876 r. Ojciec Franciszek Wyspiański (rzeźbiarz) nie potrafił samotnie wychowywać syna. Od 1880 Stanisław znalazł się pod opieką wujostwa Kazimierza i Joanny Stankiewiczów. W ich domu poznał elitę artystyczną ówczesnego Krakowa w tym Jana Matejkę, który był zaprzyjaźniony ze Stankiewiczami.
Szkoła 1879 - 1890
Edukację szkolną rozpoczął w Gimnazjum św. Anny (dzisiaj I Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie). Jego kolegami szkolnymi byli ludzie, którzy staną się elitą artystyczną i intelektualną Krakowa przełomu wieków (m.in. Józef Mehoffer, Lucjan Rydel, Stanisław Estreicher).
Po maturze w roku 1887 Wyspiański rozpoczyna studia w Szkole Sztuk Pięknych (Oddział Rysunku) i równocześnie na Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Filozoficznym. Wraz z Janem Matejką uczestniczy w wykonaniu nowej polichromii Kościoła Mariackiego.
Za granicą 1890 - 1894
W roku 1890 artysta udał się w podróż zagraniczną po Europie - jej trasa wiodła przez Włochy i Szwajcarię do Francji, a dalej do Niemiec i Pragi czeskiej. W maju 1891 przez Austrię i Szwajcarię ponownie pojechał do Paryża, gdzie nie został przyjęty do École des Beaux Arts, w związku z tym zapisał się do Akademii Colarossi. W Paryżu spędził z przerwami ponad trzy lata. W tym czasie stale malował, jednocześnie jednak jego uwagę coraz bardziej przyciągał teatr. Uczęszczał na spektakle operowe, oglądał przedstawienia klasyków francuskich, interesował się tragedią antyczną i dramatami Szekspira. Ostatecznie wrócił do Krakowa we wrześniu 1894.
Kariera 1894 - 1900
Na początku lat 90 Wyspiański wciąż mieszkał w Paryżu, ale podejmuje już pewne inicjatywy artystyczne w kraju. Tworzy i przesyła do kraju liczne projekty artystyczne, w tym projekt kurtyny do Teatru Miejskiego w Krakowie oraz projekt witraży do katedry lwowskiej. Chociaż jego propozycje zostają odrzucono - decyduje się na powrót do kraju. W 1895 realizuje wreszcie swój pierwszy monumentalny projekt, czyli polichromię kościoła Franciszkanów w Krakowie, do której wkrótce dodaje witraże. W 1898 odbyła się premiera "Warszawianki" w reżyserii Ludwika Solskiego, która została przyjęta z entuzjazmem. Nadszedł czas sukcesu, ale jednocześnie ujawniają się pierwsze objawy choroby, która doprowadzi artystę do śmierci.
Czas sukcesu 1900 - 1906
W 1900 roku S. Wyspiański poślubił Teodorę Teofilę Pytko, chłopkę, z którą miał już dwójkę dzieci. Zamieszkał wraz z rodziną przy ul. Krowoderskiej 157, gdzie urządził swą "szafirową pracownię". W 1901 napisał swój najsławniejszy dramat "Wesele", który został po raz pierwszy wystawiony w Teatrze Miejskim w Krakowie 16 marca 1901. W 1902 rozpoczął pracę w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych jako docent na Wydziale Sztuki Dekoracyjnej i Religijnej. Prapremiera "Wyzwolenia" 28 lutego 1903. Dopracowanie witraży Bóg Ojciec oraz Stań się w kościele franciszkanów i W tym czasie stworzył też projekt stroju krakowskiego Lajkonika. W 1905 miał indywidualną wystawę w pałacu Sztuki w Krakowie.
Śmierć artysty 1906 - 1907
Nieuleczalna wówczas choroba ujawniła się po powrocie z Paryża, a w 1906 roku nasiliła się do tego stopnia, że uniemożliwiła Wyspiańskiemu prowadzenie normalnego życia. Opuścił Kraków i zamieszkał w gospodarstwie w Węgrzycach pod Krakowem. Stopniowo tracił siły, nie mógł chodzić, miał problemy z mówieniem, nie był w stanie utrzymać ołówka czy pióra w ręku, a mimo to cały czas był twórczy i artystycznie aktywny. Ostatni swój dramat Zygmunt August dyktował ciotce Joannie Stankiewiczowej, tworzył ostatnie szkice (w tym ostatni, dramatyczny autoportret) przywiązując sobie ołówek do ręki. Poruszał się na wózku. Po przewiezieniu do kliniki do Krakowa 14 listopada 1907 r. zmarł 28 listopada.
